Historia

Żerków powstał przy trakcie handlowym Toruń - Wrocław i leży wśród wzniesień Wału Żerkowskiego. Ślady osad świadczą o obecności ludzi na tych terenach od epoki kamienia. Rozwijając się z pradawnej osady, Żerków zyskał handlowe znaczenie w okresie funkcjonowania szlaku bursztynowego. Nazwa miasta pochodzi od staropolskiego imienia Żyrek.

Osadnictwo ludzkie na obszarze dzisiejszego Żerkowa datuje się już od epoki kamiennej. Pierwszą pisemną wzmiankę o miejscowości zawiera, tak jak w przypadku Jarocina, immunitet księcia Bolesława Pobożnego dla kasztelana Janka z rodu Zarembów z 1257 roku.

W dokumencie tym Żerków wymieniany jest jako wieś, jednak już w 1283 roku książę Przemysł II wymienia Żerków jako miasto podlegające sądownictwu Kalisza. W dokumencie księcia Przemysława II z 2 października 1283 r. Żerków wymieniony jest wśród miast podlegających jurysdykcji Kalisza. Było to miasto prywatne. Żerków należał wtedy do wpływowego wielkopolskiego rodu Zarembów.

Od XV w. często zmieniało właścicieli, należało do Roszkowskich, Radomickich, Sapiehów, Mycielskich. W 1574 zatrzymał się tu król Henryk Walezy, podróżujący z Francji do Krakowa. Wśród właścicieli Żerkowa wyróżnił się Maciej Radomicki, fundując założenie pałacowe oraz górujący nad miastem wspaniały kościół barokowy (1717 - 18).

W 1793 r. teren ten znalazł się w zaborze pruskim. W okresie Prus Południowych i Księstwa Warszawskiego przynależność tych terenów uległa zmianom.

Po 1815 r. okolice Żerkowa znalazły się na pograniczu, w części pruskiej. Rozwinął się tu przemyt, który szczególnie duże rozmiary przybrał w latach 70 - tych i 80 - tych XIX w. Sąsiedztwo zaboru rosyjskiego sprawiło, że tereny pogranicza odgrywały ważną rolę w okresie powstań narodowych. W okresie zaborów pojawił się nowy typ właściciela ziemskiego, jakim był Herman Kennemann z Klęki, późniejszy współzałożyciel Związku Popierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich, tzw. "hakaty". Jednocześnie w II połowie XIX w. okolice Żerkowa stały się obszarem powstania polskich organizacji - kółek rolniczych, banków itp.

W XVIII i XIX w. Rozwinęły się duże majątki rolnicze: Brzóstków, Kretków, Komorze, Raszewy, Lgów, Przybysław, Miniszew, Prusinów, Pawłowice. Wśród nich wyróżniał się Śmiełów, z zabudową parkowo - pałacową, w którym w 1831 r. przebywał Adam Mickiewicz. Do Polski miasto zostało przyłączone w 1919 r.

Medal wybity z okazji 700-lecia praw miejskich Żerkowa w 1983 r.